Diversiteit Kaarten

Korte achtergrond en uitleg van de ‘Diversiteit Kaarten’.

Van Marten Bos, “De Kracht van het Verschil”

De set diversiteit kaarten is gebaseerd op het kruispuntdenken, intersectioneel denken. Gloria Wekker is degene die in Nederland het kruispuntdenken / caleidoscopia introduceerde, in navolging van de Afro-Amerikaanse advocate en academica Kimberlé Crenshaw. Crenshaw was, eind jaren tachtig samen met de Afro-Amerikaanse organisatie Combahee River Collective, één van de grondlegsters van de term: ‘Intersectionality’

Het gedachtegoed en de werkwijze, met de daarbij behorende serie van 19 kaarten, zijn afgeleid van deze theorie en gemaakt als resultaat van vele jaren ervaring die Marten Bos heeft op het gebied van de brede diversiteit, als: coach, trainer, adviseur, therapeut, verbinder en schrijver. (Zie ook zijn boek: Coaching en Diversiteit, Bohn Stafleu van Loghum, 2e druk 2013)

Intersectioneel denken houdt in dat er sprake is van een meerdimensionaal gegeven,  een continue wisselwerking tussen personen, relaties en hun achtergronden en context. Onze identiteit is daarmee ook een dynamisch en relationeel geheel, een kruispunt, een variatie van achtergronden, omgevingsfactoren en persoonlijke kenmerken.

Onze identiteit vormt zich hierbinnen, wordt beïnvloed en beïnvloedt in elk contact, in elke situatie. Identiteiten verschijnen zowel bewust als onbewust op de voorgrond, ze worden soms uitvergroot, vastgezet, genegeerd, erkend, gezien, benoemd, vergruisd, gevierd, ontkend, etc. Evenals ze verschijnen, kunnen ze ook weer bewust en onbewust verdwijnen naar de achtergrond, al naar gelang de situatie, zaken als veiligheid, meerderheid, minderheid, normeringen etc. spelen hierbij een belangrijke rol. Intersectioneel denken gaat daarbij ook steeds uit van de invloed van de context, de geschiedenis, van machtsverhoudingen, van dominante patronen op micro, meso en macro niveau.

Diversiteit speelt hiermee een rol in de privé - , de beroeps en de maatschappelijke omgeving. Ziet de ander mij enkel als man, zwart, vrouw, jonger, sexy, zoon, dochter, lastig, slim? Of wordt ik gezien als persoon?

Ook speelt het in de cliënt/professional relatie, in ontwikkelingen en posities binnen organisaties, binnen het ‘op de markt brengen’ van diensten en producten. Hierbij gaat het over bewust en onbewust insluiten/uitsluiten of gezien/niet gezien worden. Word ik als afnemer van een dienst gezien als object? De cliënt, de man, de vrouw, de allochtoon, de homo, de gehandicapte, de gelovige, etc.? Of als subject, een holistisch persoon die meerdere van deze identiteiten in zich draagt? Gedraagt de aanbieder zich als de ambtenaar, de arts, de politie, caissière, of als professional die meerdere kanten in zich heeft. Zonder direct in de beschuldiging of normering goed/fout te vervallen, kan vervolgens de vraag gesteld worden: Wat zijn de risico’s en kansen hiervan?

Om deze continue ‘identiteitendans’ door te krijgen en de sturingsmechanismen hiervan meer bewust te kunnen ervaren, de regie te nemen of te laten, zijn de ‘diversiteit kaarten’ als instrument ontwikkeld. De kaarten zijn een middel om te ervaren hoe genegeerde, vergeten, dominante, lastige, vanzelfsprekende identiteiten een rol kunnen spelen binnen een team, binnen beleid, in relaties, bij persoonlijk welbevinden, binnen organisaties, etc.

Hoe kan er werkelijk vanuit en met de brede diversiteit worden gewerkt in kleine en grote contexten?

Het is een set met 18 thema’s die in de loop der jaren regelmatig naar voren kwamen als meest wezenlijke elementen van onze identiteit. Daarbij is ook 1 ‘lege’ kaart toegevoegd, omdat het benoemen diversiteit bijna nooit volledig kan zijn.

Deze set van 19 kaarten kan ingezet worden voor diverse vraagstukken, om daarmee diversiteit zichtbaar en werkbaar te maken binnen organisaties, bij visie ontwikkeling, bij teams en ook bij individuele personen.

De kaarten zijn:

Gender, Levensfase, Tijd(sbesteding), Levensbeschouwing, Relationele status, Geografische afkomst, Seksuele gerichtheid, Klasse, Beroepsgroep, Taal, IQ, Migratie achtergrond, Etniciteit, Fysieke mogelijkheden, Karakter/Psyche, Gezinspositie, Taal, Leerstijl en een blanco kaart.

Marten Bos, juni 2016.